ហ័ង ទី (Huang Di) មហាបុព្វបុរសនៃប្រជាជាតិចិន
ប្រទេសចិន គឺជាប្រជាជាតិដ៏ធំបំផុតមួយស្មើនឹង ១ភាគ៦ នៃប្រជាជនពិភពលោក។ តើនរណាដែលជាបិតានៃប្រទេសដ៏ធំមួយនេះ? នោះគឺ ហ័ង ទី (Huang Di) ដែលជាអ្នករៀបចំស្ថាបនាអារ្យធម៌ប្រទេសចិន ហើយមនុស្សគ្រប់គ្នាអាចអាចស្វែងរកឃើញគុណប្រយោជន៍នៃជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនចិនតាំងពីសម័យបុរេប្រវត្តិ។
ក្រោមការដឹកនាំរបស់ ហ័ង ទី ព្រះអង្គបានធ្វើកំណែទម្រង់បៀបរស់នៅបែបកុលសម្ព័ន្ធ និងបានបង្ហាញនូវទិដ្ឋភាពអារ្យធម៌ថ្មីមួយទៅដល់ពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន។ គ្រួសាររបស់ ហ័ង ទី រស់នៅលើភ្នំសៀនយៀន (Xuan yuan) ក្នុងស្រុកស៊ីនចឹង (Xun zheng) ខេត្តហឺណាន (He nan) បិតាព្រះអង្គនាម សាវ ទៀន (Shao dian) មាតានាមហ្វ៊ូ ផាវ (Fu pao) ហ័ង មានរហស្សនាមថា កុង ស៊ុន (Gong sun) ហើយនាមដំបូងរបស់គាត់ គឺ សៀន យៀន។ ដោយសារតែគាត់ជាប់ចិត្តទៅនឹងដីពណ៌លឿង គាត់ត្រូវប្រជាជនហៅថា ហ័ង ទី (“ហ័ង” ក្នុងភាសាចិនមានន័យថាពណ៌លឿង ជានិម្មិត្តសញ្ញាទៅដល់ដីពណ៌លឿងជាភូមិកំណើតរបស់គាត់ ឯ “ទី” មានន័យថា អធិរាជ)។ ហ័ង ទី មានភរិយា ៤ ៖
- ភរិយាទី១ នាម ឡី ជូ (Lei zu) មានបុត្រាពីរព្រះអង្គ បុត្រាទី១នាម សាវ ហាវ (Shao hao) ដែលគេស្គាល់ឈ្មោះម្យ៉ាងទៀតនៅក្នុងកំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្រថា សៀន ស៊ាវ (Xuan xiao) រស់នៅស្រុកឈីងយ៉ាង (Qing yang) តាមដងទន្លេយ៉ាងចឺ (Yang tze ឬ Chang jiang) និងបុត្រាទី២នាម ឆាង យី (Chang yi) រស់នៅតាមដងទន្លេយ័រ (Ruo) មានបុត្រានាម ជ័ន ស៊ី (Zhuan xu)។
- ភរិយាទី២ នាម ហ្វាង ឡី (Fang lei)
- ភរិយាទី៣ នាម ថុង អ៊ី (Tong yu) និង
- ភរិយាទី៤ នាម ម៉ មូ (Mo mu)។
គេបានកត់ត្រាទុកថា នៅក្នុងសម័យបុរេប្រវត្តិ មានកុលសម្ព័ន្ធ និងបក្សពួកជាច្រើន បានរស់នៅតាមដងទន្លេលឿង (Huang he) និងទន្លេ យ៉ាង ចឺ ហើយ ហ័ង ទី គឺជាមេកុលសម្ព័ន្ធដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញជាងគេនៅក្នុងសម័យនោះ។ តាមរយៈរឿងនិទានបុរាណបាននិទានថា ភរិយារបស់ ហ័ង ទី គឺ ឡី ជូ បានបង្រៀនដល់ជនជាតិចិនឲ្យចេះពីរបៀបត្បាញសូតចេញពីដង្កូវនាង ហើយនិងប្រវត្តិវិទូម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ឆាង ជា (Cang jie) ដែលជាអ្នកបង្កើតតួអក្សរចិនដំបូងគេបង្អស់បានចំនួនប្រហែល ១០០០ តួអក្សរ។ តាមទស្សនៈរបស់គាត់ បានសន្មតថា ជាប្រផ្នូលអ្វីម្យ៉ាងដោយមានរន្ទះបាញ់មកពីឋានសួគ៌នៅចំថ្ងៃមេឃស្រឡះល្អ។
រឿងនិទានបានបន្តថា ពេលដែល ហ័ង ទី បានក្លាយជាមេកុលសម្ព័ន្ធដែលគោរពបូជាចំពោះ តូតិម (Totem) ជានិមិត្តរូបសត្វខ្លាឃ្មុំ (តាមប្រវត្តិវិទូពាក្យ យ៉ូវ ស្យុង “You xiong” ជាម្ចាស់នៃខ្លាឃ្មុំទាំងឡាយ)។ នៅពេលដែលកុលសម្ព័ន្ធដែលដឹកនាំដោយ យាន ទី (ជាសាច់ញាតិជិតបំផុតរបស់ ហ័ង ទី) ចាប់ផ្តើមចុះទន់ខ្សោយ ចំណែកឯកុលសម្ព័ន្ធរបស់ ហ័ង ទី ចាប់ផ្តើមរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំងនៅអំឡុងសម័យនោះ។ ក្រោយមកកុលសម្ព័ន្ធទាំងពីរនេះកើតមានសង្គ្រាម ដោយសារការលើកតម្កើងឲ្យគោរពបូជាតូតិម ជានិមិត្តសត្វគោឈ្មោល ដែលដឹកនាំដោយ យាន ទី (Yandi)។ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ ហ័ង ទី ទាំងវិន័យកងទ័ព និងជំនាញយុទ្ធសាស្ត្រចម្បាំង ធ្វើឲ្យកុលសម្ព័ន្ធរបស់គាត់ទទួលបានជោគជ័យលើមេកុលសម្ព័ន្ធ យាន ទី។ ក្រោយមកកុលសម្ព័ន្ធទាំងពីរ បានបញ្ចូលគ្នាជាកុលសម្ព័ន្ធតែមួយ។
រឿងនិទានក៏បន្តទៀតថា អារ្យធម៌ប្រជាជាតិចិន បានចាប់ផ្ដើមចេញពីកុលសម្ព័ន្ធទាំងពីរនេះ។ មានប្រភពមួយចំនួនទៀតថា យាន ទី គឺជាបងប្អូននឹងគ្នា ឬបងប្អូនម្ដាយតែមួយជាមួយនឹង ហ័ង ទី។ មុនពេលកុលសម្ព័ន្ធបងប្អូនទាំងពីរ មានសង្គ្រាមនឹងគ្នា ឆឺ យ៉ូវ (Chi you) តែងតែដឹកនាំកុលសម្ព័ន្ធដ៏ខ្លាំងក្លារបស់គាត់ទៅរាតត្បាតកុលសម្ព័ន្ធដទៃទៀត ហើយក៏បានឈ្លានពានកុលសម្ព័ន្ធរបស់ យាន ទី ផងដែរ។
លុះក្រោយមកទៀត ប្រជាជនរបស់ ហ័ង ទី បានរងការគំរាមកំហែងពីកុលសម្ព័ន្ធមួយដែលដឹកនាំដោយ ឆឺ យ៉ូវ ដែលល្បីថាជាមនុស្សចម្លែកមានកម្លាំង និងមន្តអាគមអស្ចារ្យ មានបងប្អូនរហូតដល់ ៨១នាក់ ម្នាក់ៗមានភ្នែកបួន និងដៃប្រាំបី ដែលកាន់អាវុធមុតស្រួចនៅគ្រប់ដៃគួរឲ្យភ័យខ្លាច។ អាស្រ័យដោយ ហ័ង ទី បានអញ្ជើញកុលសម្ព័ន្ធជិតខាងទាំង ៨ ទៀតឲ្យមកចូលរួមកម្លាំងគ្នាជាមួយគាត់ ហើយបានបញ្ជូនកងទ័ពដែលប្រមូលផ្ដុំគ្នាទាំងអស់ ទៅប្រយុទ្ធជាមួយ ឆឺ យ៉ូវ និងបងប្អូនរបស់គេ។ កងទ័ពនៃកុលសម្ព័ន្ធទាំងពីរ បានប្រយុទ្ធគ្នាអស់ជាច្រើនថ្ងៃ មិនចាញ់ មិនឈ្នះ។ នៅពេលនោះកងទ័ពរបស់ ហ័ង ទី ចាប់ផ្ដើមទន់កម្លាំងបន្តិចម្ដងៗនៅក្នុងចម្បាំង បានឱកាស ឆឺ យ៉ូវ បានដកដង្ហើមបញ្ចេញអ័ព្ទបាំងបិទកាំរស្មីព្រះអាទិត្យងងឹតសូន្យសុង។ កងទ័ព ហ័ង ទី បានធ្លាក់ក្នុងភាពច្របូកច្របល់ មិនអាចរកឃើញផ្លូវចេញពីសមរភូមិឡើយ។ ខណៈដែលកងទ័ពគាត់ស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលស្លាប់រស់នេះ ហ័ង ទី មានរទេះនាំទិសខាងត្បូង (South Pointing Chariot) ដែលគាត់បានច្នៃប្រតិដ្ឋ ហើយបានបញ្ជាឲ្យសាងសង់វាឡើងសម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅក្នុងសមរភូមិ។ ដោយសារតែរទេះចម្បាំងនេះហើយ ទើប ហ័ង ទី មានលទ្ធភាពអាចដឹកនាំកងទ័ពរបស់គាត់គេចចេញពីផ្សែងអ័ព្ទបាន។ ពេលនោះ ឆឺ យ៉ូវ បានខាបព្រលឹងខ្មោចបង្កើតព្យុះបោកបក់យ៉ាងខ្លាំងទៅលើទ័ព ហ័ង ទី ដើម្បីប្រយុទ្ធបន្តទៀត។ ហ័ង ទី បានបួងសួងដល់ព្រះជាម្ចាស់ដើម្បីជួយបណ្ដេញផាត់ពពកខ្មៅចេញឲ្យអស់ពីសមរភូមិចម្បាំង។ បន្ទាប់មក ហ័ង ទី បានវាយយកជ័យជម្នះលើ ឆឺ យ៉ូវ និងកុលសម្ព័ន្ធមិត្តសត្រូវទាំងអស់ក្នុងពេលនោះតែម្ដង។
ជាមួយនឹងជ័យជម្នះដ៏ធំធេងនេះ ហ័ង ទី មិនត្រឹមតែការពារកុលសម្ព័ន្ធរបស់គាត់រួចផុតពីសត្រូវឈ្លានពានប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងធ្វើឲ្យកុលសម្ព័ន្ធរបស់គាត់មានមេត្រីភាពនឹងកុលសម្ព័ន្ធជាច្រើនទៀតផង។ កុលសម្ព័ន្ធទាំង៩ បានរួមបញ្ចូលគ្នាជាកុលសម្ព័ន្ធធំតែមួយនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់ ហ័ង ទី។ ហ័ង ទី បានបង្កើតច្បាប់គ្រប់គ្រងកុលសម្ព័ន្ធរាប់រយឆ្នាំបន្តមកទៀត។
លោកត្រូវបានគេនិទានថា មានបុត្រចំនួន ២៥រូប ក្នុងនោះមានបុត្រា ១៤រូប ហើយក្នុងចំណោមបុត្រាទាំង ១៤រូប មានបុត្រា ១២រូប បានជ្រើសរើសត្រកូលដោយខ្លួនគេផ្ទាល់ ព្រមទាំងចេញទៅបង្កើតបក្ខសម្ព័ន្ធផ្សេងៗផងដែរ។ ហើយក៏បានបរិយាយទៀតថា គ្រួសារអភិជនទាំងឡាយនៅក្នុងសន្តតិវង្សប្រទេសចិន ៣ជំនាន់ដំបូង មានរាជវង្សស៊ា (Xia) សាំង (Shang) និង ចូវ (Zhou) សុទ្ធតែជាបច្ឆាញាតិរបស់ ហ័ង ទី។
នៅពេលដែល ហ័ង ទី មានជីវិតរស់នៅជាង ១០០ឆ្នាំ គាត់បានរៀបចំរាជកិច្ចផែនដីជាមួយនឹងមន្ត្រីរបស់គាត់ ហើយបានរៀបចំដំណើរទៅកាន់ឋានសួគ៌ទៀតផង។ រឿងនិទានមួយពោលថា មាននាគមួយបានចុះមកពីឋានសួគ៌ ហើយទទួលយក ហ័ង ទី ទៅកាន់ឋានសួគ៌បាត់ទៅ។
រឿងនិទានមួយទៀតថា ហ័ង ទី បានប្រែកាយជាមនុស្សពាក់កណ្ដាល និងនាគពាក់កណ្ដាល ហើយរសាត់ទៅលើមេឃបាត់ទៅ។ យុទ្ធោបករណ៍សម័យនោះ ដូចជា រទេះចម្បាំងចង្អុលទិសខាងត្បូង ត្រូវបានច្នៃប្រតិដ្ឋឡើងនៅក្នុងសម័យ ហ័ង ទី។ រទេះចម្បាំងកង់ពីរនេះ មានបង្គោលនៅចំចំណុចកណ្ដាលរទេះ រួចគេឆ្លាក់រូបចំលាក់មនុស្សតូចមួយធ្វើអំពីឈើ ឬ លោហធាតុ ដោតឈរនៅលើបង្គោលនោះ និងមានលើកដៃចង្អុល ហើយគេដាក់ស្ពឺកង់ទាំងពីរនោះភ្ជាប់ទៅនឹងបង្គោលកណ្ដាល។ វិធីបែបនេះ មិនងាយនឹងធ្វើឲ្យរទេះចម្បាំងនោះរបូតឡើយ ហើយរូបចំលាក់ដែលឈរនៅលើបង្គោលនោះ តែងតែចង្អុលទៅទិសដៅកំណត់ជានិច្ច ដោយជាទូទៅ គេកំណត់យកទិសខាងត្បូង។ រទេះចម្បាំងចង្អុលទិសខាងត្បូង មិនត្រូវការមេដែក ដើម្បីដំណើរការនោះទេ ហើយគំរូបែបនេះត្រូវបានពិពណ៌នាថាជាសណ្ឋានដំបូងបំផុត នៃប្រព័ន្ធស្ពឺ ដែលមានភាពខុសគ្នាទៅនឹងប្រព័ន្ធស្ពឺប្រអប់លេខគ្រឿងម៉ាស៊ីនសម័យទំនើប។
រឿងនិទានកត់ត្រាទុកថា ហ័ង ទី បានចូលរួមចំណែកបង្កើតឧបករណ៍តន្ត្រី “ពិណ” (Gu qin) រួមជាមួយនឹងលោក ហ៊្វូ ស៊ី (Fu xi) និង សឹន ណុង (Shen nong) ហើយបានបង្កើតប្រតិទិនចិនដំបូងគេបង្អស់ និងឆ្នាំខួបទាំង១២ សម្រាប់រាប់ឆ្នាំកំណើមនុស្សតាំងពីរជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ ព្រះអង្គចាប់បានស្ដេចសត្វចម្លែក ប៉ាយ ចឺ (Bai ze) នៅលើកំពូលភ្នំ តុង វ័ង (Dong wang)។ សត្វសាហាវនេះ បានពិពណ៌នាប្រាប់ព្រះអង្គថា មានសត្វតិរច្ឆានទាំងអស់ចំនួន១១៥២០ប្រភេទ ដូចជា អសុរកាយ ទេពារក្ស និងព្រលឹងខ្មោចវិលវល់ក្នុងលោក។ ហ័ង ទី បានកត់ត្រារឿងទាំងនេះទុកជារូបភាព ដែលក្រោយមកក្លាយទៅជាសៀវភៅគំនូរ ប៉ាយ ចឺ ធូ (Bai Ze Tu) ប៉ុន្តែមានរឿងរ៉ាវមិនសូវជាវែងទេ។
រឿងនិទានបន្តថា លីង លន់ (Ling lun) មានទេពកោលស្យចេះផ្លុំខ្លុយជាសម្លេងបក្សីយ៉ាងពិរោះរណ្ដំ ថ្វាយព្រះអង្គព្រះសណ្ដាប់ គេបានហៅថា ជាការរកឃើញបទភ្លេងប្រពៃណីរបស់ជនជាតិចិន។ ប្រជាជនចិន នៅចងចាំស្នាដៃដ៏ប្រសើរមួយចំនួនថា អធិរាជ ហ័ង ទី បានផលិតប្រាក់កាក់ធ្វើពីសំរិទ្ធ ផ្សំឱសថ ចិញ្ចឹមដង្កូវនាង និងបែងចែកអាណាចក្រជាខេត្ត-ខណ្ឌ ជាច្រើនទៀត ក្នុងរជ្ជកាលព្រះអង្គ មានការរីកចម្រើនផ្នែកស្ថាបត្យកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ និងវប្បធម៌។ ក្បួនគណនាលេខគណិត រាជវាំង និងទូកតូចធំជាច្រើន ត្រូវលេចជារូបរាងផងដែរ។
ហ័ង ទី បានបង្រៀនប្រជាជនរបស់ព្រះអង្គឲ្យចេះដាំដុះពោត ហើយនិងច្នៃប្រតិដ្ឋឧបករណ៍សម្រាប់ចង្អុលបង្ហាញទិសដៅធ្វើដំណើរ។ ក្រោមជំនួយរបស់ភរិយា ហ័ង ទី ប្រជាជនបានចាប់ផ្តើមចិញ្ចឹមដង្កូវនាង ហើយត្បាញសរសៃអំបោះទៅជាសូត្រ។ ជាងនេះទៅទៀត តួអក្សរ និងឧបករណ៍តន្ត្រី ត្រូវបានបង្កើតដោយមន្ត្រីសំខាន់ៗរបស់ព្រះអង្គ។ អ្វីទាំងអស់នេះ គឺជាការច្នៃប្រតិដ្ឋដែលកើតឡើងនៅក្នុងសម័យ ហ័ង ទី។ តាមពិត ហ័ង ទី ត្រូវបានគេបញ្ចុះនៅលើភ្នំឈៀវ (Qiao ក្នុងភាសាចិនមានន័យថា ស្ពាន) នៅក្នុងស្រុកហ័ងលីង ខេត្តសាអានស៊ី ហើយសព្វថ្ងៃនេះមហាចេតិយ ហ័ង ទី ត្រូវគេទទួលស្គាល់ថា “ជាមហាចេតិយទីមួយដំបូងគេនៅក្នុងប្រទេសចិន” ដែលបានទទួលភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិយ៉ាងច្រើនចូលរួមទស្សនា ជាពិសេសនៅចំថ្ងៃបុណ្យ ឆេង ម៉េង (ថ្ងៃ០៤-០៥ ខែមេសា)។ អធិរាជ ហ័ង ទី គឺជាមេដឹកនាំដំបូងគេបង្អស់ប្រកបដោយមហាចរិយាធម៌ និងបញ្ញាញាណដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមដែលបានធ្វើឲ្យមានការរីកចម្រើន អារ្យធម៌ប្រទេសចិនចាប់ពីដំបូងមក ប្រជាជនបានចាត់ទុកព្រះអង្គជាមហាបុព្វបុរសនៃប្រជាជាតិចិន និងហៅខ្លួនពួកគេថាជាកូនចៅរបស់ ហ័ង ទី។
អត្ថបទទាក់ទង