សង្ខេបសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន

សេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ដើរតាមប្រព័ន្ធទីផ្សារបើកចំហ (សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ) ហើយបានឃើញការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ។ ប្រទេសកម្ពុជា មានផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបចំនួន ២៨.៥៤ ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក ក្នុងឆ្នាំ២០២២។ ប្រាក់ចំណូលរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ ទោះបីជាមានការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សក៏ដោយ គឺមានកម្រិតទាបបើធៀបនឹងប្រទេសជិតខាងភាគច្រើន។ ឧស្សាហកម្មធំជាងគេពីររបស់កម្ពុជា គឺវាយនភណ្ឌ និងទេសចរណ៍ ខណៈដែលសកម្មភាពកសិកម្មនៅតែជាប្រភពចំណូលចម្បងសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើនដែលរស់នៅក្នុងតំបន់ជនបទ។ វិស័យសេវាកម្ម ត្រូវបានប្រមូលផ្តុំយ៉ាងខ្លាំងលើសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្ម និងសេវាកម្មដែលទាក់ទងនឹងការផ្តល់ម្ហូបអាហារ។ ថ្មីៗនេះ ប្រទេសកម្ពុជាបានរាយការណ៍ថា ប្រេងបម្រុង និងឧស្ម័នធម្មជាតិ ត្រូវបានរកឃើញនៅឆ្នេរសមុទ្រ។

ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥ ជាមួយនឹងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបចំនួន ២.៩២ ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក រដ្ឋាភិបាលបានផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសពីសេដ្ឋកិច្ចផែនការទៅជាប្រព័ន្ធជំរុញដោយទីផ្សារបច្ចុប្បន្នរបស់ខ្លួន។ បន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរទាំងនោះ កំណើនត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថាមានតម្លៃ ៧% ខណៈដែលអតិផរណាបានធ្លាក់ចុះពី ២៦% ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤ មកត្រឹមតែ ៦% ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥។ ការនាំចូល បានកើនឡើងដោយសារតែការហូរចូលនៃជំនួយបរទេស ហើយការនាំចេញ ជាពិសេសពីឧស្សាហកម្មកាត់ដេររបស់ប្រទេស ក៏បានកើនឡើងផងដែរ។ ទោះបីជាមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាប់លាប់ក៏ដោយ ប៉ុន្តែកំណើននេះបានបកប្រែមកត្រឹមតែប្រហែល ០.៧១% សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ធៀបនឹងប្រទេសជិតខាង គឺឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលបានចូលរួមចំណែក ៣៧.៦២%។

បន្ទាប់ពីរយៈពេល ៤ ឆ្នាំ នៃការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវដំណើរការសេដ្ឋកិច្ច សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧-១៩៩៨ ដោយសារតែវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ ភាពចលាចលស៊ីវិល និងការប៉ះទង្គិចនយោបាយ។ ការវិនិយោគបរទេស បានធ្លាក់ចុះក្នុងអំឡុងពេលនេះ។ ដូចគ្នានេះផងដែរ នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ការប្រមូលផលចម្បង ត្រូវបានរងផលប៉ះពាល់ដោយគ្រោះរាំងស្ងួត។ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ១៩៩៩ ដែលជាឆ្នាំដំបូងនៃសន្តិភាពដែលជំពាក់វាក់វិនអស់រយៈពេល ៣០ ឆ្នាំ វឌ្ឍនភាពត្រូវបានបង្កើតឡើងលើកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច ហើយកំណើនបានបន្តឡើងវិញក្នុងអត្រា ៤% ។

បច្ចុប្បន្ននេះ គោលនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជា ផ្តោតលើការបង្កើតព្រំដែនមិត្តភាពជាមួយប្រទេសជិតខាង (ដូចជា ប្រទេសថៃ និងវៀតណាម) ក៏ដូចជាការធ្វើសមាហរណកម្មខ្លួនឯងទៅក្នុងប្រព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ (អាស៊ាន) និងសកល (WTO)។ ឧបសគ្គមួយចំនួនដែលប្រឈមមុខដោយសេដ្ឋកិច្ចដែលកំពុងរីកចម្រើននេះ គឺតម្រូវការសម្រាប់ប្រព័ន្ធអប់រំល្អប្រសើរ និងកង្វះកម្លាំងពលកម្មជំនាញ; ជាពិសេស​នៅ​ជនបទ​ដែល​មាន​ភាពក្រីក្រ ដែលចួប​បញ្ហា​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​មូលដ្ឋាន​មិន​គ្រប់គ្រាន់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កម្ពុជានៅតែបន្តទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ ដោយសារប្រាក់ឈ្នួលទាប កម្លាំងពលកម្មច្រើន ភាពនៅជិតនឹងវត្ថុធាតុដើមនៅអាស៊ី និងការអនុគ្រោះពន្ធ។

អត្ថបទទាក់ទង

របាយការណ៍ថ្នាក់ជាតិ ស្ដីពីលទ្ធផលចុងក្រោយនៃជំរឿនសេដ្ឋកិច្ច នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២២ (ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣)