គោលការណ៍នៃការជឿចំនួន១០យ៉ាងសម្រាប់ជាការពិចារណា ពិសោធន៍មុននឹងជឿរឿងនោះថាពិតឬមិនពិត
ធ្វើមេគេហើយនៅតែត្រចៀកស្រាលទៀត
នេះជាពាក្យដែលខ្មែរយើងតែងតែចំណាំ និយាយរិះគន់ចំពោះមេដឹកនាំណា ដែលនិយាយអ្វីបន្តិចក៏ជឿ អ្វីបន្តិចក៏ខឹង ព្រោះដាក់ចិត្តថារឿងនឹងជារឿងពិតដោយប្រកាន់ថា «អ្នកណាទៅដល់មុន អ្នកហ្នឹងឈ្នះហើយ» ដោយមិនបានទាំងពិចារណាឲ្យបានច្បាស់លាស់ផងនោះ។
នៅក្នុងកាលាមសូត្រដែលព្រះសម្ពុទ្ធបានសម្ដែងអំពីវិធីបដិបត្តិក្នុងការដែលគួរឲ្យសង្ស័យ ឬគោលការណ៍នៃការជឿចំនួន១០យ៉ាងសម្រាប់ជាការពិចារណា ពិសោធន៍មុននឹងជឿរឿងនោះថាពិតឬមិនពិត មានដូចខាងក្រោមនេះ៖
១. មា អនុស្សវេន កុំទាន់ជឿព្រោះគ្រាន់តែជាការបានស្ដាប់តៗគ្នាមក។
២. មា រម្បរាយ កុំដាក់ចិត្តជឿ ព្រោះដោយការកាន់តៗគ្នាជាប្រពៃណីពីបុរាណមក។
៣. មា ឥតិករាយ កុំដាក់ចិត្តជឿ ព្រោះដោយការនិទានតៗគ្នាមក។
៤. មា បិដកសម្បទានេន កុំដាក់ចិត្តជឿ ព្រោះដោយអាងតម្រា ឬគម្ពីរ។
៥. មា តក្កហេតុ កុំដាក់ចិត្តជឿ ព្រោះដោយការគិតបែបតក្កវិទ្យា។
៦. មា នយហេតុ កុំដាក់ចិត្តជឿ ព្រោះដោយការអនុមាន។
៧. មា អាការបរិវិតក្កេន កុំដាក់ចិត្តជឿដោយការគិតពិចារណាតាមបែបហេតុផល។
៨. មា ទិ៦ដ្ឋិជ្ឈានក្ខន្តិយា កុំដាក់ចិត្តជឿ ព្រោះត្រូវនឹងទ្រឹស្ដីដែលពិនិត្យហើយ។
៩. មា ភព្វរូបកាយ កុំដាក់ចិត្តជឿ ព្រោះមើលទៅលើរូបលក្ខណៈហាក់ដូចជាអញ្ចឹងមែន។
១០. មា សមណោ កុំដាក់ចិត្តជឿ ព្រោះលោករូបនេះជាគ្រូរបស់យើង។
បើដូច្នេះតើយើងគូរជឿដូចម្ដេច?
ព្រះពុទ្ឋ ព្រះបរមគ្រូទ្រង់បានត្រាស់ថា៖ លុះត្រាតែកាលណាដឹងច្បាស់ដោយចិត្តរបស់ខ្លួនថាធម៌ទាំងអស់នោះជាអកុសល ជាកុសលជាដើមហើយ ទើបគួរជឿ។
ដូច្នេះអ្នកដឹកនាំ មុននឹងជឿត្រូវពិចារណាលើគោលការណ៍ ទាំង១០ នេះជាមុនសិនដូចជាសុភាសិតខ្មែរថា «ស្ដាប់មិនទាន់ជាក់ កុំអាលញាក់ចិញ្ចើម» ព្រោះថាអ្នកដឹកនាំ គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវលើវាសនារបស់អ្នកដទៃទៀតជាច្រើននាក់។
2 thoughts on “គោលការណ៍នៃការជឿចំនួន១០យ៉ាងសម្រាប់ជាការពិចារណា ពិសោធន៍មុននឹងជឿរឿងនោះថាពិតឬមិនពិត”