ប្រវត្តិសែនលោកខែនៃទេវកថាចិន (Chinese Mid-Autumn Festival)
បុណ្យសែនព្រះខែនេះក៏មានរឿងព្រេងតំណាលតៗគ្នាច្រើនជំនាន់ និងមានប្រភពរឿងខុសគ្នាផងដែរ។
ក្នុងចំណោមនោះមានដូចជារឿងព្រេងបែបប្រវត្តិសាស្រ្តមួយតំណាលថា កាលនៅចុងរជ្ជកាល យន់ ចន្លោះ ឆ្នាំ១២៧១ ដល់ ឆ្នាំ១៣៦៨ នៃគ្រិស្តសករាជ ប្រទេសចិន ស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់ជនជាតិម៉ុងហ្គោលី ហើយជនជាតិ ហាន មានបំណងចង់ផ្តួលរំលំរបបនេះ តែពួកគេគ្មានមធ្យោបាយផ្សព្វផ្សាយដំណឹងបះបោរដល់ក្រុមជនជាតិ ហាន របស់ខ្លួនឡើយ។
លុះថ្ងៃមួយមេទ័ពជាតិ ហាន ឈ្មោះ លីវ ប៉ក់វិន បាននឹករកវិធីផ្តល់ដំណឹងតាមរយៈការបង្កប់សារសម្ងាត់ក្នុងនំព្រះខែនេះ ដើម្បីចែកដំណឹងបះបោរដល់ក្រុមទ័ពនានានៅពេលយប់ក្នុងការផ្តួលរំលំជនជាតិ ម៉ុងហ្គោលី រហូតបានសម្រេច។ ចាប់ពេលនោះមកនំព្រះខែ ត្រូវគេធ្វើដើម្បីសែនរាល់ឆ្នាំ នាពេលរាត្រីព្រះចន្ទពេញបូណ៌មី ដើម្បីរំឭកដល់ថ្ងៃធ្វើការបះបោរផ្តួលជនជាតិ ម៉ុងហ្គោលី នេះឯង។
ទាក់ទិននឹងប្រវត្តិរឿងនំសែនព្រះខែនេះផងដែរ ក៏មានរឿងព្រេងមួយផ្សេងទៀតដែលតំណាលថា៖
“កាលដើមឡើយនៅលើចក្កវាឡយើងនេះមានព្រះអាទិត្យចំនួនដប់ភព ដែលបានបញ្ចេញពន្លឺយ៉ាងក្តៅធ្វើឲ្យប្រជាជនមិនអាចទ្រាំបាន។
កាលនោះមានបុរសក្លាហាន និងពូកែខាងវិជ្ជាបាញ់ធ្នូសិល្ប៍ឈ្មោះ ហ៊ូវ អ៊ី បានប្រើធ្នូទិព្វ ដែលអាចបាញ់ចេញផ្លែធ្នូចំនួន ៩ ក្នុងពេលតែមួយ ដើម្បីកម្ចាត់ចោលភពព្រះអាទិត្យ ៩ នោះចេញដោយបន្សល់ទុកតែមួយភពប៉ុណ្ណោះ។
ក្រោយមកលោក ហ៊ូវ អ៊ី ក៏ត្រូវគេលើកធ្វើជាស្តេចផែនដី ខណៈព្រះអង្គក៏មានថ្នាំទិព្វអាចរក្សាជីវិតអមតៈបាន និងមានប្រពន្ធដ៏ស្រស់ស្អាតឈ្មោះព្រះនាង ឆាង អឺ (Chang’e)។ វេលាយប់មួយស្វាមីមិននៅហើយផ្តាំព្រះនាងឲ្យមើលថែទាំថ្នាំទិព្វយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន ក៏មានចោរមួយក្រុមបាននាំគ្នាមកលួច។ ដោយហេតុខ្លាចបាត់ថ្នាំទិព្វនោះ ព្រះនាង ឆាង អ៊ើរ បានលេបវាចូលក្នុងពោះ។
លុះដល់ពេលរាត្រីព្រះចន្ទពេញបូណ៌មីក្នុងខែ ទី៨ តាមចន្ទគតិចិន ស្រាប់តែព្រះនាងបានហោះហើរទៅលើមេឃ និងក្លាយជាទេពធីតាមួយអង្គ។ 
ពេលស្តេច ហ៊ូវ អ៊ី ត្រឡប់មកវិញ មិនឃើញមហេសី និងឮថា ព្រះនាងបានក្លាយជាទេពធីតា។ នាពេលរាត្រីព្រះចន្ទពេញបូណ៌មីខែខាងលើនោះបានមកដល់ ស្តេច ហ៊ូវ អ៊ី មានការនឹកអាល័យមហេសី និងបានបញ្ជាឲ្យបរិពារខ្លួនរៀបចំនំនែកនានា ជាចំណីអាហារចូលចិត្តរបស់មហេសីកាលនៅរួមរស់ជាមួយគ្នារាល់ឆ្នាំ រួមមាននំព្រះខែជាដើម។”
មូលហេតុនេះហើយទើបមានទំនៀមទម្លាប់សែននំព្រះខែតរៀងមក…។
One thought on “ប្រវត្តិសែនលោកខែនៃទេវកថាចិន (Chinese Mid-Autumn Festival)”