ចូរផ្លាស់ប្តូរខ្លួនអ្នកពីមនុស្សដែលមានចិត្តប្រតិកម្ម ឱ្យក្លាយជាមនុស្សមានចិត្តសកម្មនាំមុខ
ពុទ្ធភាសិតមួយបានពោលថា “អ្នកសាបព្រោះពូជណា អ្នកនឹងច្រូតកាត់ផលនោះ”។ សម្រាប់ការរស់នៅ និងភាពជោគជ័យនៃជីវិតរបស់យើង វាមានន័យថា យើងបង្កើតទម្លាប់បែបណា យើងនឹងទទួលផលចេញពីទម្លាប់នោះ។
ចូរទម្លាប់ “សកម្មនាំមុខ” (Being Proactive) ហើយដើម្បីស្វែងយល់អំពីទម្លាប់នេះ ចូរអ្នកចាប់ផ្តើមសួរខ្លួនឯងថា តើកត្តា ឬគ្រឿងរំញោចអ្វីខ្លះធ្វើឱ្យអ្នករីករាយ? កត្តា ឬគ្រឿងរំញោចអ្វីខ្លះធ្វើឱ្យអ្នកខឹងសម្បារ មួម៉ៅ ទុក្ខសោក? ជាទូទៅ យើងអាចទទួលបានចម្លើយដូចខាងក្រោមចំពោះសំណួរខាងលើ៖
១. គ្រឿងរំញោចបង្កភាពរីករាយ
- គេសរសើរអ្នក
- គេយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះអ្នក
- គេផ្តល់ការស្រឡាញ់ដល់អ្នក
- គេឲ្យតម្លៃអ្នក
- គេយល់ស្រប ឬគាំទ្រគំនិតអ្នក
- គេនិយាយល្អអំពីអ្នក
- គេលើកអ្នកឲ្យខ្ពស់
- ……
២. គ្រឿងរំញោចបង្កការខឹងសម្បារ
- គេស្តីបន្ទោស គេបង្អាប់អ្នក
- គេមិនខ្វល់ពីអ្នក
- គេស្អប់ គេគុំគួនអ្នក
- គេមើលងាយអ្នក
- គេប្រឆាំងនឹងគំនិតរបស់អ្នក
- គេនិយាយដើមអ្នក
- គេរុញអ្នកឲ្យទាប
- …….
យើងបែងចែកមនុស្សជា ២ប្រភេទ គឺមនុស្សមានចិត្តប្រតិកម្ម (Being Reactive) និងមនុស្សមានចិត្តសកម្មនាំមុខ (Being Proactive)។ ចំពោះមនុស្សមានចិត្តប្រតិកម្ម នៅពេលមានគ្រឿងរំញោចបង្កភាពរីករាយមកដល់ គាត់តែងប្រតិកម្មតបជារីករាយ មានមោទនភាព ក្រអឺតក្រទម មើលស្រាលលើអ្នកដទៃដែលតូចទាប។ល។ ពេលគ្រឿងរំញោចបង្កភាពខឹងសម្បារមកដល់ គាត់ក៏មួម៉ៅ ខឹងច្រឡោត ស្តីបន្ទោសគេ ប្រើភាសាមិនសមរម្យ ឬចោទប្រកាន់គេដោយកំហឹង។ គាត់ប្រតិកម្មតបទៅនឹងគ្រឿងរំញោចទាំងឡាយណាដែលមកប៉ះនឹងចិត្តគាត់។
ចំពោះមនុស្សមានចិត្តសកម្មនាំមុខ នៅពេលមានគ្រឿង រំញោចរីករាយមកដល់ គាត់មិនរំភើបញាប់ញ័រ មិនក្រអឺតក្រទម តែគាត់ស្វែងយល់អំពីហេតុផល តើវាជាកត្តារីករាយពិតប្រាកដ ឬជាការសរសើរក្លែងក្លាយ ហើយគាត់ឆ្លើយតបដោយសមរម្យ សមគួរ ត្រឹមត្រូវ។ ពេលគ្រឿងរំញោចបង្កភាពខឹងសម្បារមកដល់ គាត់មិនប្រតិកម្មបែបខឹងច្រឡោតទៅវិញទេ តែគាត់ស្វែងយល់ពីហេតុបច្ច័យ ហើយរិះរកវិធីឆ្លើយតប ដោយដឹងអំពីលទ្ធផលនៃជម្រើសឆ្លើយតបរបស់គាត់។
មនុស្សប្រតិកម្ម គាត់មានទម្លាប់ប្រតិកម្មទៅនឹងគ្រឿង រំញោចទាំងឡាយ ដោយមិនយល់ដឹងថា គាត់មានជម្រើសជាច្រើនសម្រាប់ឆ្លើយតបទេ។ មនុស្សសកម្មនាំមុខគាត់ដឹងថា នៅចន្លោះគ្រឿងរំញោច និងការឆ្លើយតប វាមានលំហមួយសម្រាប់គិត និងសេរីភាពជ្រើសរើស តើគួរឆ្លើយតបបែបណា ដើម្បីទទួលលទ្ធផលដែលគាត់ចង់បាន។ គាត់បង្កើតទម្លាប់ឆ្លើយតបដោយគិតពិចារណា។ រូបភាពទី២ បង្ហាញអំពីភាពខុសគ្នារវាងមនុស្សប្រតិកម្ម និងមនុស្សសកម្មនាំមុខក្នុងការប្រតិកម្ម ឬឆ្លើយតបទៅនឹងគ្រឿងរំញោចទាំងឡាយ។
លោក Stephen Covey បានលើកអំពីគោលការណ៍ ៩០-១០ ដែលមានន័យថា លទ្ធផលក្នុងជីវិតរបស់យើងកំណត់ឡើងដោយរឿងរ៉ាវ ឬស្ថានការណ៍កើតឡើងខាងក្រៅតែ ១០% ទេ រីឯ ៩០% ទៀតគឺកំណត់ដោយការប្រតិកម្ម ឬការឆ្លើយតបរបស់យើងទៅលើរឿងរ៉ាវដែលកើតឡើងនោះ។ បានន័យថា យើងជាអ្នកកំណត់ គ្រប់គ្រង ចាត់ចែង ៩០% នៃជោគវាសនារបស់យើង។ ហេតុនេះហើយ ការបង្កើតទម្លាប់ទី១ ការអភិវឌ្ឍខ្លួនក្លាយជាបុគ្គលសកម្មនាំមុខ នឹងធ្វើឱ្យអ្នកក្លាយជាមនុស្សដែលជាអ្នកកំណត់ជោគវាសនាដោយខ្លួនឯង ដោយមិនបណ្តោយឱ្យអ្នកដទៃ ឬព្រហ្មលិខិតជាអ្នកកំណត់ជំនួសអ្នក។
បន្ថែមពីនេះ មនុស្សសកម្មនាំមុខតែងនឹកគិត រិះរក និងនាំធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗ ដើម្បីបង្កើតឱកាសឈានទៅចាប់លទ្ធផលដែលគាត់ចង់បាន បើទោះបីស្ថានការណ៍មិនអំណោយផលក៏ដោយ។ គាត់បង្កើតគំនិតច្នៃប្រឌិត ធ្វើសកម្មភាពឈានទៅសម្រេចគោលដៅដែលបានកំណត់ទុក ដោយមិនរង់ចាំឱកាស ឬព្រឹត្តិការណ៍ដែលបង្កើតដោយអ្នកដទៃ។ ដោយឡែក មនុស្សប្រតិកម្មចូលចិត្តរង់ចាំស្ថានការណ៍ដែលខ្លួនប្រាថ្នាចង់ឃើញ ហើយប្រតិកម្មតបទៅនឹងស្ថានការណ៍កើតឡើងដែលខ្លួនមិនពេញចិត្ត។ មនុស្សប្រតិកម្ម និងមនុស្សសកម្មនាំមុខមានលក្ខណសម្បត្តិ “រ៥” ខុសគ្នា៖
១. រ៥ របស់មនុស្សប្រតិកម្ម
- រករឿង (ចូលចិត្តរករឿងអ្នកដទៃ)
- រិះគន់ (ចូលចិត្តតែរិះគន់គេ)
- រអ៊ូរទាំ (ពូកែខាងរអ៊ូរទាំ តែមិនព្រមធ្វើសកម្មភាព)
- រារែក រត់គេច (រារែក ឬរត់គេច ពេលបញ្ហាមកដល់)
- រង់ចាំ (រង់ចាំឲ្យតែគេជួយ)
២. រ៥ របស់មនុស្សសកម្មនាំមុខ
- រៀនសូត្រ (ចូលចិត្តអាន ស្តាប់ និងពិភាក្សា)
- រីករាយ (ជាមួយក្រុមការងារ សហការី និងគ្រួសារ)
- រិះគិត (ទស្សនវិស័យ គោលការណ៍ យុទ្ឋសាស្រ្ត)
- រួសរាន់ (ធ្វើសកម្មភាពដោយមិនបង្អង់ ឬរង់ចាំអ្នកដទៃ)
- រុករក (វិធីសាស្រ្តថ្មី យុទ្ឋសាស្រ្តសមស្រប ឱកាសថ្មី)
សរុបមកវិញ ការរៀបរាប់ខាងលើនេះ គឺជាទម្លាប់សកម្មនាំមុខរបស់បុគ្គលឆ្នើម ដើម្បីប្តូរខ្លួនអ្នកពីមនុស្សដែលមានចិត្តប្រតិកម្ម ឱ្យក្លាយជាមនុស្សមានចិត្តសកម្មនាំមុខ ក្លាយជាបុគ្គលមានទម្លាប់ល្អ អ្នកដឹកនាំមានឥទ្ធិពល ជាមនុស្សរីករាយ និងជោគជ័យក្នុងជីវិត ដើម្បីបង្កើតទង្វើ និងសកម្មភាពវិជ្ជមាន បង្កជាប្រយោជន៍សម្រាប់ខ្លួនឯង អ្នកដទៃ អង្គភាព និងសង្គមជាតិ។
ដកស្រង់ និងសម្រួលពីសៀវភៅ៖ 7 Habits of Highly Effective People ដោយ Stephen R. Covey
អត្ថបទទាក់ទង