គុណធម៍ក្នុងការគ្រប់គ្រងមនុស្ស ចំនួន៥ សម្រាប់អ្នកដឹកនាំ
គុណធម៌ មកពីពាក្យ គុណ (ដំណើរធ្វើឲ្យចម្រើនឡើងដោយលក្ខណៈដែលអ្នកដទៃគួរគោរព) + ធម៌ (ឧិវាទ ក្រិត្យក្រម ច្បាប់ វិន័យ ពាក្យទូន្មានណែនាំ)។ គុណធម៌មានន័យថា ជាការប្រព្រឹត្តអំពើល្អប្រសើរចំពោះអ្នកដទៃ ដែលជាអំពើនាំមកនូវភាពចម្រុងចម្រើនកាន់តែច្រើន ដែលគេផងរាល់គ្នាគោរពកោតសរសើរ ហើយក៏មានទឹកចិត្ត កតញ្ញូចង់តបស្នង ធ្វើនូវអំពើល្អនោះត្រឡប់ទៅវិញបន្ថែមបន្តទៀត ដោយទឹកចិត្តជ្រះថ្លាពីក្នុងចិត្ត ក្នុងបេះដូងរបស់គេ។ គុណធម៌ គឺជាដំណើរប្រព្រឹត្តអំពើល្អរបស់មនុស្ស ចំពោះពលរដ្ឋដទៃទៀតក្នុងសង្គមដូចជា សង្គមគ្រួសារ សង្គមការងារ សង្គមជាតិ ជាដើម។ តើដំណើរប្រព្រឹត្តអំពើគុណធម៌មានអ្វីខ្លះទៅជាឧទាហរណ៍?
- ការមានទឹកចិត្ត ជួយឈឺឆ្អាល សុខទុក្ខគ្នា ជួយហុចដៃ ហុចគំនិត យិតយោងគ្នា ពេលមានគ្រោះអាសន្ន ឬមានការខ្វះខាត
- ការមិនឈរមើលបំណាំគ្នា និងមិនចាប់កំហុសគ្នាទៅវិញទៅមក
- ការនិយាយស្ដីលើកកម្លាំងចិត្ត
- ការជួយដាស់តឿន បង្រៀន រំលឹក ណែនាំគ្នា
- ការដឹកដៃ ប្រាប់នូវប្រភពល្អៗ សម្រាប់គ្រួសារខ្លួន បងប្អូន សាច់ញាតិ ពលរដ្ឋក្នុងសង្គមជាតិ ឲ្យចេះជួយខ្លួនឯង ឲ្យរៀនស្វែងរកផ្លូវល្អប្រសើរក្នុងជីវិត
- ការមានសេចក្ដីមេត្តាសណ្តោសប្រណី និងមានសប្បុរសធម៌ដល់ពិការជន ទុរគតជន កុមារកំព្រា ជនដែលមានជំងឺសតិ ឬចាស់ជរា ឬមនុស្សដែលមិនអាចជួយខ្លួនឯងបាន
- ការផ្ដល់វិជ្ជា ការថែទាំអប់រំ ការរក្សាមនុស្សឲ្យចាកផុតពីការប្រព្រឹត្តអំពើអាក្រក់ ជាដើម។
ខាងក្រោមនេះ គឺជាគុណធម៍ ៥យ៉ាង ដែលអ្នកដឹកនាំគួរតែអនុវត្តក្នុងការគ្រប់គ្រងមនុស្ស៖
១. សច្ចធម៌
សច្ចធម៌ មានន័យថា ភាពទៀតត្រង់ ភាពពិតប្រាកដ ជាក់ស្ដែង មិនក្លែងក្លាយ។ សច្ចភាព មិនចំណុះអោយមនុស្សឡើយ។ សច្ចធម៌ក្នុងការដឹកនាំ គឺជាការតាំងចិត្តមិនលំអៀងទៅខាងបុគ្គល ឬបក្សពួកណាមួយឡើយ។ អ្នកដឹកនាំដែលប្រកាន់នូវសច្ចធម៌ ប្រាកដជាអាចដឹកនាំគ្រួសារ ក្រុមហ៊ុន អង្គភាព ក៏ដូចជាសង្គមជាតិខ្លួនឲ្យរស់នៅដោយសុខសាន្ត គ្មានការច្រណែននិន្ទាគ្នា អាចរួមរស់នឹងគ្នាប្រកបដោយសេចក្ដីសុខសុភមង្គល។
២. មេត្តាធម៌
ពាក្យថា មេត្តាសំដៅយកអ្នកមានមេត្រីភាព សេចក្តីរាប់រក សេចក្តីរាប់អានគ្នា សេចក្តីសន្តោសប្រោសប្រណី បំណងចង់ឱ្យអ្នកដទៃបានសេចក្តីសុខ ចម្រើនដូចខ្លួនដែរ មានមេត្តា ផ្សាយមេត្តាថា ខ្ញុំមានចិត្តសុខស្ងប់យ៉ាងណាមិញ សូមឱ្យសព្វសត្វបានសុខស្ងប់ដូចខ្ញុំចង់បាននុះដែរចុះ។ មិនថាក្នុងរង្វង់គ្រួសារ ក្នុងក្រុមហ៊ុន ឬសង្គមជាតិឡើយ អ្នកដឹកនាំទាំងអស់ ត្រូវតែប្រកាន់ភ្ជាប់នូវចិត្តមេត្តាករុណា មានចិត្តសន្ដោសប្រោសប្រណី អាណិតស្រឡាញ់ រួមសុខរួមទុក្ខនឹងគ្នា សាទរសប្បាយរីករាយពេលឃើញគ្នាសម្រេចជោគជ័យមានក្ដីសុខ លើកទឹកចិត្តពេលបរាជ័យ ផ្ដល់ដំណោះស្រាយពេលជួបវិបត្តិដែលពិបាកដោះស្រាយ។ មេត្តា នេះជាធម៌សំខាន់មួយក្នុងលោក ព្រោះអ្នកមានក្តីមេត្តា អាចយកឈ្នះចិត្តក្រោធរបស់អ្នកដទៃបានដែលចាត់ថាជាជ័យជម្នះដ៏ប្រសើរ។ អ្នកដែលតាំងនៅក្នុងមេត្តា ឈ្មោះថាធ្វើប្រយោជន៍ទាំងពីរ គឺប្រយោជន៍ខ្លួនឯងផង និងប្រយោជន៍អ្នកដទៃផងឱ្យកើតមានឡើង។
៣. បញ្ញា
បញ្ញា (Intelligence) គឺជាសមត្ថភាពនៃការចងចាំ និងជាសមត្ថភាពនៃកាយល់។ ប្រសិនបើអ្នកព្យាយាមសញ្ជឹងគិតពិចារណា ស្វែងរកចម្លើយពីបញ្ហាអ្វីមួយ ដែលអ្នកមិនធ្លាប់យល់ មិនធ្លាប់ឆ្លងកាត់ពីមុន ពេលនោះអ្នកកំពុងតែប្រើនូវសមត្ថភាពខាងបញ្ញា ដើម្បីយល់នូវសច្ចភាពនោះ។ បញ្ញា កើតឡើងពេលអ្នកព្យាយាមយល់ និងចងចាំនូវអ្វី ដែលអ្នកមិនទាន់យល់ និងអ្វីដែលអ្នកមិនធ្លាប់ចងចាំពីមុនមក។ បញ្ញាជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ក្នុងការងារដឹកនាំ ហើយវាមិនអាស្រ័យសំខាន់ទៅលើកកម្រិតសិក្សា ឬសញ្ញាបត្ររបស់បុគ្គលឡើយ ព្រោះបញ្ញាគឺជាសមត្ថភាពក្នុងការពិចារណាថ្លឹងថ្លែង ស្វែងយល់ រិះរកមធ្យោបាយ ឬដំណោះស្រាយពេលជួបបញ្ហា។ មេដឹកនាំដែលមានបញ្ហាឈ្លាសវៃ អាចដឹកនាំគ្រួសារ ក្រុមហ៊ុន សង្គមជាតិឲ្យមានភាពរីកចម្រើនលូតលាស់បានយ៉ាងប្រសើរ។
៤. ភាពម៉ឺងម៉ាត់
ពាក្យថា “ម៉ឺងម៉ាត់” មានន័យថា តឹងតែង ប្រាកដប្រជា។ ឧទាហរណ៍៖ សម្តីម៉ឺងម៉ាត់ និយាយម៉ឺងម៉ាត់។ អ្នកដឹកនាំចាំបាច់ត្រូវមានភាពម៉ឺងម៉ាត់ ប្រកាន់ពាក្យសច្ចៈ ធ្វើអ្វីៗត្រូវមានភាពច្បាស់លាស់ ម៉ត់ចត់ក្នុងការងារ មិនត្រូវធ្វើអ្វីលំៗឲ្យតែបាននោះទេ។ ចំពោះមេដឹកនាំដែលមានភាពម៉ឺងម៉ាត់ច្បាស់លាស់ ប្រាកដជាអាចសម្រេចផែនកាលបានល្អប្រសើរជោគជ័យ ជាងអ្នកដែលគ្មានភាពច្បាស់លាស់ និងគ្មានទំនួលខុសត្រូវចំពោះកិច្ចការរបស់ខ្លួន។
៥. ភាពស្មោះត្រង់
ភាពស្មោះត្រង់ គឺជាគុណតម្លៃដ៏សំខាន់ក្នុងការធ្វើឲ្យអ្នកដទៃគោរព ទុកចិត្ត ជាពិសេសចំពោះអ្នកដឹកនាំ ព្រោះថាបើអ្នកដឹកនាំគ្មានភាពស្មោះត្រង់ក្នុងខ្លួននោះទេ ក៏គ្មាននរណាហ៊ានទុកចិត្តហ៊ានផ្ញើវាសនាលើបុគ្គលបែបនេះដែរ។ ភាពស្មោះត្រង់ធ្វើឲ្យអ្នកក្រោមឱវាទគោរពស្រឡាញ់ ឲ្យតម្លៃ មានភាពជឿជាក់ ហើយគេតែងតែធ្វើកិច្ចការគ្រប់យ៉ាងដោយស្មោះអស់ពីចិត្ត ដើម្បីតបស្នងចំពោះភាពស្មោះត្រង់នេះវិញ។ ដូចទស្សនៈមួយរបស់ ខុងជឺ បានលើកឡើងថា “អំពើណាដែលអ្នកស្រលាញ់ចង់ឲ្យគេធ្វើមកលើរូបអ្នក ចូរអ្នកធ្វើអំពើនោះទៅអ្នកដទៃជាមុនសិន”។ ដូច្នេះ បើចង់បានភាពស្មោះត្រង់ពីអ្នកដទៃ លុះត្រាតែអ្នកស្មោះត្រង់ចំពោះអ្នកដទៃដែរ។
ជារួមទៅ គុណធម៌ទាំងប្រាំខាងលើ គឺពិតជាសំខាន់សម្រាប់អ្នកដឹកនាំទាំងឡាយក្នុងការធ្វើឲ្យការដឹកនាំរបស់ខ្លួនមានភាពល្អប្រសើរ ទទួលបានការគោរព និងភាពស្មោះត្រង់ពីអ្នកនៅក្រោមបង្គាប់ខ្លួន។
អត្ថបទទាក់ទង